İçerikler

Boks

BOKS, iki yarışmacının belirli kurallar içinde, yumruklarıyla dövüşerek yaptığı bir spordur. Boks karşılaşmaları ring adı verilen, üç sıra halatla çevrili, yerden yüksekte kare biçimin­de bir alanda yapılır.

Kurallar ve Puanlama

Bir boks maçı üç türlü kazanılabilir: Boksör­lerden biri rakibinden daha fazla puan topla­yarak maçı sayıyla kazanabilir; yere düştük­ten sonra 10 saniye içinde ayağa kalkmayı ya da raundun başında ringe yeniden çıkmayı başaramayan boksöre nakavt oldu denir ve rakibi galip ilan edilir; ring hakemi ya da doktoru bir boksörün artık kendini savuna-mayacak durumda olduğuna karar verebilir ve rakibinin maçı teknik nakavtla kazandığı ilan edilir.
Zorunlu sekize kadar sayma pek çok maçta uygulanan bir kuraldır. Bu kurala göre, bir boksör yere düştükten sonra, ring hakemi sekize kadar saymayı tamamlamadan boksa yeniden başlanmaz; her iki boksör ayakta olsa bile hakem sekize kadar saymayı sürdürür. Rakibini yere düşüren boksör, hakemin say­maya başlamasından önce tarafsız köşeye gitmek zorundadır. Gong çaldığında boksör yerdeyse sayma devam eder. Zorunlu seki­ze kadar sayma kuralı daha çok ABD'de uy­gulanır. Gene ABD'deki maçlarda bir raunt­ta üç kez düşen boksör yenilmiş kabul edi­lir.
Bokstaki önemli kuraldışı davranışlar (faul­ler) şunlardır: Belden aşağıya vurmak; bir elle vururken öbür elle rakibi tutmak; rakibi yerdeyken ya da yerden kalkıyorken vurmak; rakibi itmek, kafa, omuz ya da dizle vurmak; enseye vurmak. Faul yapan bir boksör uyan-labilir, puan kaybedebilir ya da yenik sayıla­bilir.
En yaygın puanlama yöntemleri raunt ve sayı sistemleridir. Raunt sisteminde, her bir raunt­ta hangi boksörün daha iyi dövüştüğü belirle­nir. Rauntların çoğunda daha iyi dövüştüğü kabul edilen boksör kazanır. Sayı sisteminde, her raundun sonunda, o rauntta başarılı olan boksöre amatör boksta 20, profesyonel boks­ta 10 sayı verilir. Rakibine de ona oranla daha az bir sayı verilir. Maç sonunda, daha çok sayı almış olan boksör kazanmış olur. ABD ve birçok başka ülkede puanları bir ring hakemi ve iki masa hakemi verir. Olimpiyatlar'da ring hakeminin oy hakkı yoktur; yalnızca beş masa hakemi puan verir. İngiltere'de ve bazı ülkelerde maçı kimin kazandığına çoğu za­man ring hakemi tek başına karar verir.
Amatör karşılaşmalar genellikle profesyo­nellerden daha kısadır ve bazen yalnızca ikişer dakikalık üç raunttan oluşabilir. Pro­fesyonel boksta her biri üç dakikalık, en çok 15 raunt vardır. Genellikle her raunt arasında bir dakika ara verilir.

Tarih

Eski Yunan'da ve Roma'da spor olarak bir tür yumruk dövüşü yapılırdı; ama boksun asıl başladığı yer Londra'dır. 1719'da gezgin bir gösterici olan James Fig çıplak yumrukla yapılan basit bir boks türü ortaya attı. Lon­dra'da, Tottenham Court Road'da bir ring kurarak ders vermeye başladı; kendisini şam­piyon ilan etti ve gelen gidene kendisiyle dövüşmesi için meydan okudu. Ödüllü dövüş olarak adlandırılan bu boksun başlangıçta hiçbir kuralı yoktu; ısırma, tekmeleme, raki­bi yere atma gibi hareketler yasak değildi. Çıplak yumrukla yapılan bu dövüşler çok acımasız oluyor ve bazen saatlerce sürü­yordu.
1795-1825 yılları arasında her sınıftan insa­nın çok sevdiği ödüllü boksun en tanınmış öğreticisi 1795'ten 1800'e kadar şampiyonluk unvanını koruyan "centilmen Jackson" oldu. Ama, bu yıllardan sonra ödüllü boks giderek gözden düştü. Bu düşüşün başlıca üç nedeni vardı: Birincisi, maçları izlemeye gelen kana susamış kalabalıklar; ikincisi, maçlar üzerine laşmaları yalnızca eş kilolardaki boksörler arasında yapılır. Uygulamada, her iki yarış­macının da aynı sıklette (uluslararası kurallar­la belirlenmiş ağırlık gruplarında) olması ge­rekir.

Boks Sıkletleri Üst Sınırlar

Profesyonel
Amatör

Boksta
Boksta
Hafif sinek sıklet
49 kg
48 kg
Sinek sıklet
51 kg
51 kg
Horoz sıklet
53,5 kg
54 kg
Süper horoz sıklet
55 kg
------
Tüy sıklet
57 kg
57 kg
Yarı hafif sıklet
59 kg
------
Hafif sıklet
61 kg
60 kg
Yarı velter sıklet
63,5 kg
63,5 kg
Velter sıklet
66,5 kg
67 kg
Yarı orta sıklet
70 kg
71 kg
Orta sıklet
72,5 kg
75 kg
Yarı ağır sıklet
79 kg
81 kg
Cruiser sıklet
88,45 kg
------
Ağır sıklet
88,45+kg
91 kg
Süper ağır sıklet
------
91+kg

• < Önceki
• Sonraki >